سواد مالی دربرگیرنده دانش و آگاهی ما درباره مدیریت منابع مالی است. این دانش باید به ما کمک کند تا در تمام طول عمرمان امنیت مالی داشته باشیم. به عبارتی سواد مالی کسب آگاهی درباره پس انداز کردن از درآمد، سرمایهگذاری، بودجه بندی و نقدینگی است. سواد مالی به راحتی به دست نمیآید و برای بدست آوردن آن باید مطالعه و تحقیق داشته باشید. انجام مطالعه در زمینه کسب سواد مالی ممکن است اندکی سخت باشد، اما باتوجه به اهمیت آن در مدیریت امور مالی زندگی، ارزش آن را دارد که برای آن هزینه زمانی و حتی ریالی پرداخت کنیم. در ادامه این مقاله از اهمیت بالای سواد مالی و تاثیر آن در زندگی خواهیم گفت.
چگونه سواد مالی به ثروتمند شدن ما کمک میکند؟
اکثر افراد به جای اینکه اول بر روی کسب سواد مالی تمرکز کنند، مستفیما به سراغ کسب درآمد و پول بیشتر میروند. البته که ما مخالف با تلاش برای کسب درآمد بیشتر نیستیم، اما معتقدیم بدون داشتن سواد مالی نمیتوان پول و درآمد کسب شده را به خوبی مدیریت نمود. حفظ پول یکی از رازهای ثروتمند شدن افراد موفق در این زمینه است. در واقع آن اصل مهمی که به ثروتمند شدن منتهی میشود حفظ پول است. بعبارت دیگر اگر دانش و مهارت لازم در جهت حفظ پول را نداشته باشیم، ممکن است به راحتی پولی که به زحمت بدست آوردهایم را از دست بدهیم. کسانی که مهارت حفاظت از پول را ندارند، نمیدانند چگونه به درستی پول خود را سرمایهگذاری کرده و به ثروت خود بیافزایند.
اصول پایه سواد مالی چه هستند؟
با استناد به مقالات معتبر بین المللی در زمینه اقتصاد، سواد مالی از چهار رکن اصلی به شرح زیر تشکیل شده است که ما در ادامه به طور کوتاه هر یک را تشریح میکنیم:
- بودجه
- درآمد
- مدیریت مالی شخصی
- پس انداز

بودجه:
بودجه برآوردی از درآمدها و هزینهها در یک دوره زمانی مشخص در آینده است. بودجه ممکن است توسط دولت ها، مشاغل و افراد عموم جامعه مورد استفاده قرار گیرد. بودجه اساساً یک برنامه مالی برای یک دوره مشخص است. برای مثال زمانی که برای مدیریت یک سفر خانوادگی چهار نفره در مدت یک هفته برنامه ریزی میکنیم، بودجه ما برای این سفر ممکن است عددی معادل 20 میلیون تومان باشد. بودجه بندی از اصولی است که آموختن آن به بهبود سواد مالی ما کمک زیادی میکند.
درآمد:
برای افراد و مشاغل، درآمد عموماً به معنای ارزش یا مبلغی است که در مقابل ساعات کاری، محصولات یا خدمات خود دریافت میکنند. برای مثال درآمد یک کارگر ساختمانی روزانه ممکن است پانصد هزار تومان و یا درآمد یک کارمند به صورت ماهانه برابر 12 ملیون تومان در ماه باشد. مشخصا مدیریت درآمد و بودجهبندی وابستگی زیادی به یکدیگر دارند و بدون درآمد بودجهبندی معنایی پیدا نمیکند.
مدیریت مالی شخصی:
به مجموعه کارهایی که یک شخص در جهت مدیریت امور مالی خود انجام میدهد، مدیریت مالی شخصی گفته میشود. برای مثال اینکه یک فرد بداند که درآمد ثابت و متغیر ماهانه او چقدر است و هزینه مخارج ثابت و متغیر او به چه صورت است، نشان از وجود مدیریت مالی شخصی در زندگی مالی او دارد. همچنین اینکه آیا بدهی دارد یا نه و اگر دارد آیا توان پرداخت آن را دارد یا خیر، همه تعیین کنندهی کیفیت مدیریت مالی شخصی هستند. همچنین کسی که مدیریت مالی شخصی مطلوبی دارد برای پرداخت هزینه های پیش بینی نشده (اصل احتیاط) آمادگی لازم را دارد. استفاده از یک اپلیکیشن مدیریت حساب شخصی تاثیر زیادی در بهبود این اصل از سواد مالی افراد دارد.

پسانداز:
مطابق با تعاریف آکادمیک، پس انداز برابر با مقداری از درآمد است که پس از گذشت یک بازه زمانی معین، خرج نمیشود. پس انداز کردن روشهای گوناگونی دارد. برای مثال کنار گذاشتن پول در حساب سپرده، حساب بازنشستگی، صندوق سرمایهگذاری یا نگه داری پول نقد نمونههایی از پسانداز کردن هستند. پس انداز کردن علاوه بر اینکه از اصول مهم سواد مالی به حساب میآید، از عادتهای خوب افرادی است که سلامت مالی بالایی دارند.
اصل احتیاط در سواد مالی چیست؟
اصل احتیاط به معنی به کارگیری اقدامات محتاطانه با توجه با وضیعت مالی شما است. برای مثال پسانداز برای روز مبادا یا تهیه بیمه درمانی نمونههایی از اصل احتیاط هستند. این اصل در کنترل تنشهای زندگی شما و آمادگی برای موارد اضطراری بسیار موثر خواهد بود. باتوجه به هزینههای بالای درمان، یکی از موثرترین اقدامات، پرداخت بیمه تکمیلی و استفاده از مزایای آن است. بیمه تکمیلی در مواقعی که هزینه بیماری بیش از توان پرداختی شما باشد، راه حل بسیار مناسبی برای پرداخت هزینههای درمان است. همچنین تشکیل صندوق یا حساب پسانداز برای رویدادهای پیش بینی نشده یکی از روشهای اجرای اصل احتیاط است. هرچند بسیاری از مشاوران به جای پسانداز ریالی، سرمایه گذاری در یک بازار با احتمال ریسک پایین و قابلیت نقدینگی بالا را توصیه میکنند.
اصل اعتماد در سواد مالی :
اقدام بعدی مسئله اعتماد در هنگام سرمایه گذاری است. معمولا طمع برای پول بیشتر و کسب توانایی مالی بیشتر در هر فردی وجود دارد. اما هیچ گاه نباید به طمع سود بالاتر، سرمایه خود را به دیگران بسپاریم. برای مثال پیشنهاداتی مانند سرمایهگذاری در فارکس با بازدهی سالانه بیش از صد در صد معمولا بسیار جذاب به نظر میرسند اما همیشه باید یادمان باشد که سود بالا بدون شک ریسک بالایی نیز در کنار خود خواهد داشت. قبل از هرگونه سرمایه گذاری باید با یک مشاور حرفهای مشورت کنیم. و در پایان اینکه اصل اعتماد در سواد مالی به ما میگوید، اولویت اصلی حفظ سرمایه است و کسب سود در اولویت دوم قرار میگیرد.

سواد مالی در قرض گرفتن پول یا وام:
یکی از راهها برای پرداخت هزینههای ضروری، قرض گرفتن پول یا دریافت وام است. این روش به ظاهر روش خوبی به نظر میرسد، اما یادمان باشد که هنگام بازپرداخت پول، علاوه بر مقدار اولیه، مقداری بعنوان بهره پول را نیز باید پرداخت کنیم. یعنی باید پول بیشتری را به بانک بپردازیم. پس اگر قصد وام گرفتن داریم، باید قبل از شروع دریافت وام، نرخ بهرههای بانکی را باهم مقایسه کنیم. یکی از مهمترین نکاتی که به شما در زمان استفاده از وام کمک میکند نرخ بهره سالانه است. این نرخ مجموعه هزینههای سالانه وام را به ما نشان میدهد. یعنی در واقع، اصل پول و مقدار بهره ای که پرداخت میکنیم را به ما نشان میدهد.

سخن پایانی:
ما در این نوشته در مورد مهمترین اصول سواد مالی و همچنین دو اصل اعتماد و احتیاط در سواد مالی صحبت کردیم. سواد مالی در مورد قرض گرفتن پول و اهمیت دانش مالی برای کودکان و نوجوانان از دیگر مواردی بود که در این نوشته به آنها پرداخته شد. سواد مالی، مجموعهای از دانش و مهارتهایی است که فراگیری آن تاثیر عمیقی در سلامت مالی فرد و همچنین جامعهای که در آن زندگی میکند خواهد گذاشت. تلاش برای یادگیری سواد مالی ممکن است زمانبر باشد اما نتایج بسیار خوبی برای آینده شما خواهد داشت.
سایر مطالب مرتبط: